Мисол: маблаѓи умумии хараљатњо барои истењсоли 1 дона мањсулот ба 60сомонї баробар аст. Талаботи худро ба њаљми фоида (иловапулї) фирма ба дараљаи 20% муайян кардааст. Нарх баробар мешаавд: ПОДБОР СЕЧЕНИЯ ПРОДОЛЬНОЙ АРМАТУРЫ Ж.Б. КОЛОННЫ. ПРИМЕР РАСЧЕТА
Н=60(1+0.20)=72сомонї
Усули хараљатњои охорин. Моњияти усул: ба хараљатњои таъѓирёбандаи як дона мањсулот маблаѓи хараљотњоро пуркунанда ва меъёри лозимии фоидаро таъминкунанда илова карда мешаавд.
МС Р
Р=МС+______
100
Р- нархи якдона мањсулот;
МС – хараљатњои охирини истењсолї;
Р – фоиданокии мањсулот, %;
Бартарии ин усул дар он аст, ки пурнамоии хараљатњои доимї ва максималии гар-донидани фоида пурра таъмин карда мешаавд.
Усули даромад ба капитал инчунин ба хараљатњои истењсолии мањсулот ва ги-рифтани даромади наќшавї ба капитал асос ёфтааст. Яъне ба хараљатњои умумии як воњиди мањсулот фоиз аз капитали људо кардашуда њамроњ карда мешаавд. Истифодаб-арии ин усул, асосан, барои корхонањо, ки ассортименти калони мањсулот доранд ва ќисми он дар бозор нав мебошанд, муќќарар шудааст. РАСЧЕТ ИЗГИБАЕМЫХ БАЛОК НА ПРОЧНОСТЬ ПО НОРМАЛЬНЫМ НАПРЯЖЕНИЯМ
Усули муайян намудани нарх бо мутобиќшавї ба талабот. Ин яке аз аљибтарин усулњои нархгузорї мебошад, чунки бисъёри соњибкорон дар њолати муайян намудани нарх на хараљатњои истењсолиро, балки молро фањмидани истеъмолкунандагонро асос мегиранд. Истењсолкунанда аз рўи он амал мекунанд, ки истеъмолкунанда мутаносуби байни арзиши (ќимати) мол ва нархи онро муайян мекунад, ва онро бо нишондодњои мо-нанди раќибон муќоиса мекунад. Яъне, чї ќадаре, ки дараљаи фарќкунонии мол бисьёр бошад, њолати эластики (мавзунии) ќобилшавии нарх барои истеъмолкунанда зиёд аст. Молњо аз нуќтаи назари параметрњои тењникї, дизайн, шаъм, мустањками, эътимоднокї, сарфакорї дар истифодабарї, хизмати баъди фурўшї ва њакозо фарќ кунонидани ме-шаавнд.
Муайчн намудани нарх охирин. Ин давраи охирини нархгузорї мебошад. Пас аз интињоби яке аз усулњои номбаршуда фирма бо ба инобат гирифтани моли фирмаро фањмидагирии харидор метавонад ба муайян намудани нарх шурўъ намояд. Мисол, барои бисьёрии истеъмолкунандагон ахбороти ягона оиди сифати мол нарх мебошад ва он њам-чун нишондоди сифати мол хизмат мекунад. Нархи муайяншаавнда бояд ба симои нархї ва сиёсати нархии фирма мутобиќ бошад. Инчунин таасури раќибонро ба гархи пешни-ходшаавнда ба инобат гирифтан лозим аст.
Дар солњои охир дар назди соњибкорон боз масъалаи суѓуртанамоии нархи бозорї пайдо шудааст. Яъне љорї намудани боз як давраи таъѓирдињии нарх – суѓуртанамоии нархи охирин лозим гаштааст. Бо ин маќсад дар шартномањои харидию-фурўшї ё шарт-номањои молтаъминкунї як гурўњ шартњои иловагї ворид карда мешаавд. Сабаби љорї намудани ин таъѓиротњо он аст, ки ба бозор ва дараљаи фурўши мол омилњои доимо таъѓирёбанда (ноустувории сиёсї, омилњои умумиќтисодї, харобшавии зањирањои табиї, таъѓирёбии њолати экологї, вазъи демографї ва ѓайра) таъсир мерасонанд.
Саволњо барои такрор.
1. Морњияти сиёсати нархии фирма дар чист ва коркарди сиёсати нархї кадом даврањоро дар бар мегирад?
2. Маќсади сиёсати нархиро номбар намоед.
3. Кадои омилњои нархгузорї њолати бозорро муайян мекунад.
4. Омилњои муайянкунандаи талабот ва пешнињодоти фирмаро номбар намоед.
5. Алоќаманди нарх ва њаљми дар чист?
6. Даврањои асосии нархгузориро шарњ дињед.
7. Кадом усулњои нарњгузориро фирма дар фаъолияти худ дар бозор истифода меба-рад?